Kickboxing i jego historia. To więcej niż boks z kopniakami

Kickboxing i jego ideę definiuje właściwie sama nazwa – to uderzana formuła sportów walki, w której zawodnicy przeplatają techniki bokserskie z bogatym repertuarem ataków nogami. 

Czy jednak zastanawialiście się może kiedyś, skąd wziął się kickboxing? Albo jak ma się on do tradycyjnego boksu tajskiego, czyli Muay Thai? Co było pierwsze i jaki sport wywarł największy wpływ na uformowanie się tej dyscypliny? O tym wszystkim – i nie tylko – przeczytacie w niniejszym artykule!

Dopiero na początku XX wieku król Tajlandii Chulalonkorn nadał treningom Muay Thai bardziej formalne ramy, organizując pierwsze oficjalne walki by uwznioślić ceremonię pogrzebowej swojego syna. Monarcha sowicie wynagrodził wojowników za pokaz bojowych umiejętności i hartu ducha, a uczestnictwo w turnieju boksu tajskiego szybko stało się nadzieją na społeczny awans, do benefitów należało bowiem m.in. zwolnienie od powszechnej służby wojskowej. Muay Thai, w swojej całej niekwestionowanej skuteczności, jest też najbrutalniejszą formą kickboxingu, a to ze względu na rozległy system klinczu, a w nim bezlitosne ataki kolanami i łokciami. Ten element walki naprawdę sprawdza odporność zawodników. Walka na łokcie i kolana okazała się przeszkodą nie do przejścia dla wielu uderzaczy, którzy rzucili wyzwanie walecznym Tajom.

Rozpowszechnienie popularności boksu tajskiego szło ramię w ramię z galopującym w dobie rewolucji przemysłowej rozwojem technologii i podróży; fighterzy z prowincji całej Tajlandii zjeżdżali koleją do Bangkoku, a stamtąd wieść o ich dewastującej sztuce boksu i kopnięć rozeszła się na cały świat, kładąc podwaliny pod nowe odmiany tego, co dziś zaklasyfikować możemy jako kickboxing.

Choć pierwsza część tekstu może brzmieć jak hymn pochwalny na cześć Muay Thai, nie należy zapominać o zasługach Japończyków dla rozwoju kickboxingu! To bowiem japońscy karatecy – a nie byle kto, bo między innymi Kenji Kurosaki, współtwórca karate kyokushin – pierwsi podróżowali do Japonii w latach 1960-tych by zgłębiać tajniki Muay Thai. Owocem tych podróży było powstanie Mejiro Gym, gdzie Kurosaki poświęcił się pracom nad doskonaleniem hybrydy karate i Muay Thai. Jednakże nie tylko Japończycy zapragnęli zaczerpnąć wiedzy o boksie tajskim z samej krynicy.

W ich ślady poszli Holendrzy, którzy w latach siedemdziesiątych regularnie gościli w Mejiro Gym. W 1974 roku Jan Plas – utytułowany holenderski kickboxer i założyciel pierwszej holenderskiej szkoły Muay Thai – powołał do życia Holenderski Związek Kickboxingu i założył filię Mejiro Gym w Amsterdamie, dając początek legendarnej holenderskiej szkole kickboxingu.

„Dutch style” szybko stał się kanonem jeżeli chodzi o skuteczne korzystanie z arsenału Muay Thai i filozofię treningu. Agresywnie zorientowani i wybornie dysponowani fizycznie Holendrzy byli w stanie zrekompensować braki w szybkości siłą fizyczną. Rośli i krzepcy blondyni nie przypominali Tajów budową ciała, ich styl walki ustępował im więc pod względem finezji, szybkości, charakterystycznego luzu, którym wychowani w duchu Muay Thai Tajowie dosłownie przesiąkają jeszcze za młodu. Holendrzy swoim atutem uczynili morderczą siłę kopnięć i klinczu, za pomocą brutalnych lowkicków i kolan demolując oponentów. Swoje harde nastawienie i ringowe złe intencje bez dwóch zdań zawdzięczali też charakterystycznej koncepcji treningu, która wyróżniała niderlandzkie gymy. 

W prostych słowach definiując ten styl walki, najłatwiej byłoby powiedzieć, że Holendrzy trenują twardo. Mocne sparingi to chleb powszedni, a fundamentem jest praca w parach i praktykowanie kombinacji: po pierwsze – na  sparingpartnerze, po drugie – na worku, a w mniejszym stopniu niż w Tajlandii – na tarczach pao. W porównaniu z tradycyjnym Muay Thai z ojczyzny tego sportu rodem, w stylu holenderskim prominentną rolę odgrywają kombinacje bokserskie, jednakowoż zakończone mocnym kopnięciem okrężnym na dół lub górę, które stanowi swoistą wisienkę na torcie całej akcji i wizytówkę holenderskiej szkoły!

Historia kickboxingu nie byłaby kompletna bez cegiełki, którą dołożyło największe mocarstwo świata – Stany Zjednoczone. Amerykańscy karatecy, podobnie jak ich japońscy odpowiednicy, w latach 70 zaczęli szukać formuły, która pozwoliłaby na toczenie bardziej realnej, kontaktowej walki z wykorzystaniem technik uderzanych i kopanych. Efektem tego było wyodrębnienie się Światowego Stowarzyszenia Kickboxingu (World Kickboxing Association – WKA) w roku 1976 i organizacja pierwszych turniejów na zasadach “full contact karate”. Kiedy podczas jednego z nich komentator posłużył się terminem “kickboxing”, szybko przyjął się on jako klasyfikacja nowej dyscypliny.

Historia amerykańskiego kickboxingu w przedziwny sposób przeplata się ze światem filmu i wielkiego ekranu. Od lat 70 dalekowschodnie sztuki walki stanowiły „gorący temat”, głównie za sprawą filmów z Brucem Lee, i były na ustach niemal wszystkich. Nic więc dziwnego, że kreatywność Hollywoodzkich filmowców żywiła się wszystkim, co jeszcze świeże i niewyksploatowane w temacie sportów walki. Rozwój amerykańskiego kickboxingu dostarczył materiału, z którego “kino kopane” mogło czerpać pełnymi garściami.

Produktem wtórnego przemiału rzeczywistości przez popkulturę był wysyp filmów poświęconych tematyce kickboxingu, takich jak „Krwawy sport”, „Najlepszy z najlepszych”, „Bez odwrotu” („No retreat, no surrender”) oraz – nomen omen – “Kickboxer”, a także właściwie cała filmografia Stevena Seagala, który – trzeba sobie powiedzieć szczerze – poza srebrnym ekranem ma niewiele wspólnego z omawianym w niniejszym artykule kickboxingiem:).

Warto też zaznaczyć, że wielu zawodników z czołówki współczesnego MMA, jak chociażby Israel Adesanya czy Stephen Thompson, jak również zasłużeni dla historii sportu weterani, tacy jak Alistair Overeem czy Mirko “Cro Cop” Filipovic, to przede wszystkim kickboxerzy, którzy zaadaptowali się do MMA. Po przeszło stu latach od pierwszej walki Muay Thai, która odbyła się przed obliczem króla Tajlandii, kickboxing wciąż ma się doskonale, a kolejne pokolenia kickboxerów przenoszą tradycję w XXI wiek.